Verslag Eerstelijnsmeeting 2018: een inspirerende avond in het teken van middelengebruik

Op donderdag 15 maart kwamen meer dan 120  Brusselse zorgverleners talrijk samen voor het jaarlijks netwerk-, info- en bijscholingsmoment. Kenniscentrum WWZ werkte samen met Huis voor Gezondheid, Brussels Overleg Thuiszorg en Home-info vzw een boeiend programma met vijf workshops uit. De workshop van het Kenniscentrum focuste op middelengebruik op straat.

De avond werd ingeleid door Bianca Debaets, Collegelid (VGC) voor welzijn die het belang van de bespreekbaarheid van dit thema onderstreepte. Ze putte uit eigen ervaring om de deelnemers te wijzen op de evidentie en gevaren die onze houding in zich hebben. Dr. Annick Dermine, directeur van het Huis voor Gezondheid, kon alleen maar vaststellen dat de vijf invullingen de deelnemers voor een dilemma plaatsen, maar was ervan overtuigd dat elke workshop een antwoord bood op het centrale thema.

De workshop van het Kenniscentrum WWZ had bijzondere aandacht voor middelgebruik bij dak- en thuislozen, onder de titel: Middelengebruik op straat: van detectie over gecontroleerd gebruik tot een structurele aanpak.

Thuislozen en middelengebruik worden snel in een adem genoemd en dat probeerden de sprekers te duiden en vooral te verfijnen. Na een lichte overdosis van medische termen, afkortingen en jargon, was het voor alle deelnemers duidelijk dat er niet één magische oplossing is. Dak- en thuislozen kampen vaak met meervoudige problematieken, waaronder meervoudig middelengebruik eerder regel dan uitzondering is. Doorheen de verschillende interventies bleken drie elementen in hun aanpak de boventoon te nemen: integratie, risicovermindering en zelfbeschikkingsrecht.

Pierre Ryckmans van Straatverplegers vzw mocht de spits afbijten. In zijn discours gaf hij toelichting bij de detectiemethodes en de hulpverlening die de thuisverplegers in Brussel toepassen. Daarbij werd de alcoholkaart voorgesteld, een sensibiliseringsmiddel om het doelpubliek attent te maken op hun drankgebruik en hen vervolgens aan te zetten tot het matigen van alcoholgebruik. Vaak is een verhoging van het genormaliseerd gebruik voor de straatverpleger een signaal dat er iets aan de hand is.

Aansluitend lichtten Anne Slimbrouck, Thomas Pelseneer en Judith Reymann de werking van vzw Lama, een ambulante eerstelijnswerking, toe. Het Project Lama biedt druggebruikers laagdrempelige toegang tot multidisciplinaire begeleiding, zorg en behandeling. Met aandacht voor de specifieke benadering van het thema werd de aanpak bij het doelpubliek van o.a. thuislozen uiteengezet. Oorspronkelijk gingen ze aan de slag volgens de toen geldende benadering uit volksgezondheid en de rechten van de mens. Hun aanpak is vooral risico beperkend en de bredere aanpak. Zo stelden de drie sprekers enkele projecten voor, werd er toelichting gegeven bij de evolutie van het patiëntenprofiel en het middelengebruik, de socio-economische problematiek en de therapeutische aanpak.

Tot slot werden de werking van Housing First en de eerste resultaten voorgesteld. Housing First is een concept waarbij het uitgangspunt de opheffing van thuisloosheid is. Vervolgens kunnen andere problematieken, waaronder middelengebruik, stapsgewijs en onder begeleiding aangepakt worden. Heel concreet levert deze aanpak een blijvende huisvesting (na drie jaar) aan voor 93% van de personen in het project. Karen Syngedauw, stafmedewerker bij La Strada (Steunpunt Thuislozenzorg Brussel) gaf toelichting bij de resultaten en Fabian Colle, arts, had het vooral over de medische aspecten en de zeer humane benadering in deze aanpak. Hiermee werd nogmaals het belang van het zelfbeschikkingsrecht aangetoond, dat wenselijk is voor een succesvolle begeleiding.