Begijnenpassage

In de Begijnenstraat in Molenbeek zijn meerdere voorzieningen voor ouderen en personen met een beperking. Het project Begijnenpassage wil nagaan hoe deze werkingen nog beter kunnen inspelen op de noden en behoeften in de buurt. De centrale vraag daarbij is: ‘Hoe kunnen de zorgvoorzieningen iets betekenen voor de wijk, en wat kan de wijk bijdragen aan de kwaliteit van zorg?’ De zoektocht naar het antwoord gebeurt in nauw overleg met de voorzieningen, de gebruikers én de buurtbewoners.

Een hele waaier aan voorzieningen

In een straal van minder dan 200 meter bevinden zich volgende woonzorg-voorzieningen.

• Lokaal dienstencentrum Het Begin ondersteunt kansarme gezinnen, hulpbehoevenden en senioren om zo zelfstandig en zo lang mogelijk in hun vertrouwde omgeving te kunnen blijven wonen.
• Zeven ouderen en zeven personen met een beperking wonen samen in een kleinschalig woonproject. De woningen worden beheerd door Sociaal Verhuurkantoor Baita. De begeleiding van de ouderen gebeurt door LDC Het Begin en van de personen met een mentale beperking door vzw De Lork.
• Familiehulp en haar dienst NOAH – wat staat voor nabijheid, opvang, aandacht en huiselijkheid – organiseert een collectieve autonome dagopvang (cado) voor ernstig zorgbehoevenden. Daarmee krijgen elke dag tientallen mantelzorgers de steun die ze nodig hebben, om hun dagelijkse zorgtaken vol te houden.
• Zonnelied vzw - De Stroom biedt zorgwoningen en diensten aan voor 10 personen met een meervoudige handicap (nursing unit) en 18 bewoners met een niet aangeboren hersenletsel (NAH). Zij bieden ook opvang in kortverblijf.
• Dagcentrum Kadans organiseert activiteiten voor bewoners met NAH en biedt ateliers aan zoals klei, tekenen, schilderen, textiel, hout, media, sport en beweging.
• De bewoners van het tehuis voor niet-werkenden ’t Zinneke in de Opzichterstraat komen naar de dienst Dagactiviteiten Dora om op culturele uitstap te gaan, aan sport en ontspanning te doen, er is een atelierwerking, enz.
• Op het terrein van Zonnelied vzw komt aan de straatkant een nieuwbouw met15 zorgwoningen: op het gelijkvloers een groepswoning voor mensen met dementie, daarboven appartementen en studio's voor mensen die zorg nodig hebben maar ook zorg kunnen bieden. Dit kleinschalig woonproject haalt zijn inspiratie bij Huis Perrekes in Oosterlo (gemeente Geel), een woonproject voor mensen met dementie. Er werd samen met de buurt onderzocht hoe zo een woonproject best gestalte krijgt en hoe de aanpak van Huis Perrekes in Brussel kan worden toegepast. De woningen worden een mix van privéruimtes en collectieve voorzieningen, met op het gelijkvloers ook een polyvalente ruimte die zal openstaan voor de buurt. je leest er meer over in dit cahier. 

Iedereen wordt betrokken

De Begijnenpassage organiseert dialoog en interactie met de zorgvoorzieningen en de buurt en ruimer met andere sectoren zoals onderwijs, cultuur, tewerkstelling.

• Organisaties die elkaar kennen, kunnen hun werking beter op elkaar afstemmen. Kan bijvoorbeeld de nachtzorg in de nursing unit een rol spelen voor de personen met dementie die naast hen wonen? Zijn buurtbewoners bereid om zich vrijwillig in te zetten? Kunnen mantelzorgers extra steun verwachten van bijvoorbeeld jongeren die helpen om boodschappen te doen of iemand zijn hond uit te laten?
• Dekt het aanbod van de voorzieningen het hele gamma aan zorgvragen? Kunnen zorgbehoevenden die zelfstandig wonen altijd rekenen op voldoende steun? Kunnen het dienstencentrum of de centra voor dagopvang ruimer inspelen op de noden in de wijk? Welke rol kunnen de bewoners van de woonprojecten spelen voor hun omgeving?
• Heel wat organisaties die zelf geen zorg aanbieden, kunnen toch een rol spelen bij de uitbouw van een zorgzame wijk. Veel voetbal- en andere sportclubs staan open voor mensen met een beperking – kan dat ook in Molenbeek? Kent de kruidenier de zorgverleners, om eventueel contact op te nemen als er iets is? Misschien kunnen ouderen zich engageren in de buitenschoolse kinderopvang? Zou een keuken-met-kookbegeleiding niet nuttig zijn voor ouderen die alleen wonen? Kunnen jonge werklozen ergens bij betrokken worden?

Een vernieuwend project

De ontwikkeling van een zorgzame wijk is een proces waar heel de buurt bij betrokken wordt.

• Alle bewoners en zorgvoorzieningen zijn partner in de wijk. Welke rol kan het buurtcomité op zich nemen? Hoe wordt het overleg tussen voorzieningen best georganiseerd?
• Ook de sectoren cultuur, onderwijs, vrijetijd, sport, opleiding en tewerkstelling kunnen een actieve rol spelen. Kan er samengewerkt worden met de school? Kunnen verenigingen gebruik maken van de infrastructuur van de zorgorganisatie? Zijn alle activiteiten in de buurt toegankelijk voor personen met een beperking?
• Is de publieke ruimte aangepast aan kwetsbare bewoners? Reeds vroeger voerde het Kenniscentrum samen met een gemeentelijk ambtenaar en het Toegankelijkheidsbureau een onderzoek uit naar de toegankelijkheid van de buurt – veel verbeterpunten zijn reeds gerealiseerd. Ook de nieuwe infrastructuur speelt een rol. Zo is er naast de nieuwe woningen nog plaats voor een plein, een terras, een plek voor ontmoeting. Hoe wordt die best ingevuld?

Minister Vandeurzen ziet de Begijnenpassage als een pilootproject in de ontwikkeling van ‘zorgzame wijken’. De Vlaamse bouwmeester volgt dit project mee op, om eruit te leren voor de toekomst.

Katleen Evenepoel, directeur van Zonnelied vzw sprak in Weliswaar over de Begijnenpassage.