Kotosa, de film
Kotosa brengt een universele boodschap over diversiteit en zorg in de 21ste eeuw.
Verandering begint bij samen nadenken over wat mogelijk is. :
De film Kotosa raakt gevoelige thema’s aan: respect voor ouderen, discriminatie op de werkvloer, culturele verschillen in de zorg. Die thema’s maken de film erg geschikt als inleiding bij een gesprek over cultuurgevoelige zorg.
Dat kan in heel diverse groepen: verzorgend personeel, studenten in opleiding, ouderen in een dienstencentrum of een woonzorgcentrum, jongeren op school, en beleidsverantwoordelijken en zorgmanagers.
Wie komt aan bod in de film?
De vier vrouwen, Angélique, Edwige, Hélène en Espérance, die in de film aan het woord komen, zijn Belg van Afrikaanse afkomst. Het zijn ondernemende vrouwen, die ook reeds denken aan hun verdere toekomst in België.
In de film vertellen ze over zorg tussen twee culturen en over ouder worden in het multiculturele Brussel. Wat betekent het om ouderenzorg te moeten krijgen in een totaal andere context dan waar je ooit geboren en getogen bent? Wat denken zorgverstrekkers van Afrikaanse afkomst daar zelf van? Vanuit welke waarden en normen beleven zij de zorg in onze westerse samenleving? Hun vragen roepen ook vragen op over de evolutie van de huidige zorgsector. Is die sector klaar voor Afrikaanse vrouwen – en bij uitbreiding, voor ouderen van vreemde afkomst? Hoe kan men inspelen op de noden van ouderen met een andere culturele traditie en een eigen waardenbeleving? Wanneer krijgt zorgpersoneel van vreemde origine een gelijkwaardige plaats in het personeelsbeleid?
Korte leidraad voor nabespreking in groep
Over een gevoelig thema praten, gaat niet altijd vanzelf. Enkele spelregels kunnen daarbij helpen. Luister actief. Stel open vragen. Stel je open voor de gevoelens van anderen. Probeer het verhaal van anderen door een nieuwe bril te zien. Verwoord je eigen visie als ik-boodschap, niet als algemene norm. Door er samen over te praten, open en constructief, groeien inzicht en gevoeligheid.
We bundelen hier een aantal vragen die kunnen helpen om het gesprek op gang te brengen.
om samen na te denken over cultuurgevoelige ouderenzorg
- Hoe ervaart u de film? Wat brengt hij bij teweeg?
- Welke universele thema’s komen in de film aan bod?
- Rangschik deze thema’s volgens belangrijkheid.
- Waarom kiest u deze volgorde?
- Waardigheid is een droom van iedereen. Hoe kan dat gerealiseerd worden?
- Hebt u zelf ooit een positieve of negatieve ervaring meegemaakt in een ouderenvoorziening of een andere zorgsituatie?
- Hebt u ooit een schrijnende of een ontroerende anekdote gehoord?
- Hebt u zelf ooit discriminatie ervaren door uiterlijke kenmerken?
- Hoe kunnen mensen uit een andere cultuur zich beter thuis voelen in een woonzorgcentrum?
- Wat is volgens u een ideaal levenseinde?
Enkele vragen voor (toekomstige) zorgverleners
als uitnodiging om de eigen praktijk kritisch tegen het licht te houden
- Hoe gemengd is het personeelsbestand in uw organisatie. Hoe gemengd zijn de cliënten aan wie zorg verleend wordt? Wat valt u daarin op?
- Wat is racisme in de zorg? Wat is het niet? Welke gevoelens roept dat bij u op? Hoe gaat u daarmee om?
- Wat zijn vooroordelen? Hoe gaat u als zorgverlener met uw eigen vooroordelen aan de slag?
- Vaak worden anderstalige senioren of patiënten naar anderstalig zorgpersoneel georiënteerd. Is dat een discriminerende handeling of een aangepast aanbod medische zorg?
- Hoe moet een zorgverstrekker met migratie-achtergrond zich gedragen tegenover discriminerende gedragingen of uitspraken? Relativeren? Negeren? Tegenin gaan?
- Welke rol kunnen zorgverleners met een migratie-achtergrond spelen in de zorg? Wat zijn de eventuele voordelen, nadelen of valkuilen?
- Welke rol zou een intercultureel bemiddelaar kunnen spelen in uw zorgpraktijk?
- Moeten voorzieningen zich expliciet openstellen voor mensen uit andere culturen of niet? Voorbeelden zijn een intercultureel menu, een divers ontspanningsprogramma, kennismaking met elkaars cultuur.
- Wanneer iemand klachten heeft over de kwaliteit van de zorg in uw organisatie, kan die daar ergens mee terecht? Bestaan daar protocollen voor? Is er een vertrouwenspersoon? Heeft dit een weerslag op de organisatie?
- Kent u zelforganisaties? Of sleutelfiguren uit etnisch culturele minderheden? Welke rol zouden zij kunnen spelen in uw praktijk? Welke mogelijkheden of moeilijkheden ziet u?
- Hoe vaak luisterde u al naar het levensverhaal van een oudere, of van iemand van vreemde origine?
- Wat kan u uit andere zorgculturen leren? Wat betekent voor u een ‘holistische visie’ op zorg?
- Cultuurgevoelige zorg is in wezen universeel, met respect voor elke persoon. Bespreek deze stelling.
Achter de Schermen: Regie, Muziek en Productie van de Film
Regie en montage
Ronnie Ramirez
m.m.v. Valentin Fayet, Lucas Lecomte, Maxime Kouvaras
Originele muziek
Seidlitz, Stefaan Plysier en Yves De Wulf
Foto’s gebruikt in de film
Fabrice Kada
Productie
Ann-Sophie Guillaume
Opdrachtgevers
De Mangoboom in Bloei
De (voormalige) Brusselse Welzijns-en Gezondheidsraad (BWR)
De film gaat op tournee
De film ging op 30/11/2016 in première.
Met ondertitels in het Nederlands, Frans, Engels of Spaans.
U kan de film boeken voor een vertoning in uw buurtcentrum, zelforganisatie, klas of event.
Na de film volgt nog een gesprek of educatief pakket.
