Dirk Broekaert (VGC): "Iedereen heeft ontzettend snel geschakeld"

Sinds 2008 is Dirk Broekaert algemeen directeur Cultuur, Jeugd en Sport bij de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC). In februari 2020 werd hij ook tijdelijk waarnemend directeur Welzijn, Gezondheid en Gezin. Toen de corona-pandemie losbarstte, was hij dus bevoegd voor twee departementen. Tijd om in te werken was er niet.

Dirk Broekaert, VGC: “Vrijdag begon de lockdown, maandag hadden wij al een vergadering met Muntpunt en Bruzz om het platform ‘Brussels helps’ te lanceren. We hadden daarvoor inspiratie opgedaan in Leuven en pasten het model van Give a Day toe op de Brusselse situatie. Op de website ‘Brussels helps’ kunnen burgers zich als vrijwilliger melden om anderen te helpen met zaken zoals boodschappen doen, de hond uitlaten, telefonisch contact houden, enzovoort. Binnen de week na de lockdown waren we online. Bruzz.be heeft dat meteen bekend gemaakt en er dienden zich onmiddellijk heel veel vrijwilligers aan om te helpen. Na een week zaten we aan 1.000 vrijwilligers, dat is inmiddels opgelopen tot 2.600. Maar het aantal hulpvragen was heel beperkt, een goede 250.

Connecteren en verdelen

Omdat er weinig individuele hulpvragen binnenkwamen, zijn we contact beginnen leggen met organisaties. Het Steunpunt Vrijwilligerswerk verzamelde en publiceerde vacatures van organisaties die vrijwilligers zochten. Veel vrijwilligers wilden graag tekeningen en brieven maken voor senioren. Vzw Muntpunt heeft toen rond gebeld naar seniorenhomes, een 70-tal daarvan toonde interesse. Elke vrijdag hebben wij hier op de VGC tekeningen en brieven gekopieerd en verdeeld. We hebben ook contact opgenomen met Het BuurtPensioen om deze deels gelijkaardige werkingen op elkaar af te stemmen en elkaar te kunnen aanvullen en versterken. Zo bood Het BuurtPensioen professionele omkadering aan door vrijwilligers van ‘Brussels helps’ bij te staan bij vragen of moeilijkheden. Sommige hulpvragen, bijvoorbeeld bij financiële of psychosociale problemen, loodsten we door naar de professionele hulpverlening.

Na verloop van tijd kwamen er ook meer vragen van mensen die geen eten meer hadden, en van organisaties die hulp nodig hadden om eten te voorzien. Cultureghem geraakte wel aan voedsel, maar kreeg dat niet allemaal vervoerd. Ik heb toen de vrachtwagen van onze sportdienst ingeschakeld. Doordat ik de departementen Cultuur en Welzijn combineerde, kon ik snel operationeel ingrijpen. Zo waren de 3.900 speel- en beweegpakketten met prentenboeken, knutselgerief en sportmateriaal voor kwetsbare kinderen die thuis zaten, het resultaat van een samenwerking tussen jeugddienst, sportdienst, bibliotheken, jeugdwelzijn, entiteit gezin en diverse externe partners. Er volgden nadien ook nog pakketten voor tieners en senioren. Die pakketten zijn door vrijwilligers met de fiets verdeeld. Veel vrijwilligers wilden ook mondmaskers maken. We hebben stof en linten aangekocht en die verdeeld onder meerdere gemeenschapscentra. Daar konden vrijwilligers komen stikken of materiaal ophalen om thuis maskers te maken. Om die mondmaskers naar de dienstencentra te brengen, deden we opnieuw een beroep op fietskoeriers. De gemeenschapscentra waren ook ophaalpunten voor Nasci vzw die kleren inzamelt voor kansarme kinderen. Daarnaast verdeelden we hygiënische pakketten voor mensen in armoede, met basisgoederen zoals zeep, tandpasta, pampers en maandverband. We hebben dat operationeel ondersteund en ook subsidies gegeven. In Koekelberg stond de sporthal Comenius leeg en in samenwerking met Hobo hebben wij de douches ter beschikking gesteld van daklozen.

Brusselse samenwerkingen op zijn best

Om alle partners en vrijwilligers op de hoogte te houden van de vele projecten en van mogelijke vacatures, zijn we gestart met een wekelijkse nieuwbrief in drie talen. Ook de website ‘Brussels helps’ is in het Nederlands, Frans en Engels. Van bij het begin wilde de Franstalige Gemeenschap (Cocof) graag meedoen en stuurden wij Franstalige hulpvragen naar hen door. Kort nadien bood de RTBF aan met een callcenter te starten voor Brussel en Wallonië. De vragen van Nederlandstalige Brusselaars kwamen bij vzw Muntpunt voor verdere opvolging. We zijn ook inspanningen blijven doen om mensen te bereiken via niet-digitale weg, met flyers en een grote verzending naar 60- plussers. En we verdeelden 110.000  broodzakken met het opschrift ‘als je hulp zoekt …’ bij meer dan 220 Brusselse bakkers.

De flexibiliteit in heel het werkveld was indrukwekkend. Iedereen moest plots buiten zijn eigen systeem denken en dééd dat ook. Op heel korte termijn zijn er veel samenwerkingen ontstaan tussen overheid en werkveld, tussen diensten en departementen onderling, tussen organisaties uit verschillende sectoren, tussen partners die elkaar voordien niet kenden. Er was overal openheid en betrokkenheid om samen te werken, iedereen schoot in gang om te helpen. Dat wij als VGC zowel beleidsmatig als operationeel werken, is een sterkte. Wij kunnen overleg organiseren, lijnen uitzetten en subsidies geven, terwijl we ook op het terrein operationele slagkracht hebben. En zeer belangrijk: van in het begin kregen wij alle steun die nodig was van de politieke overheid. Dit was Brussel op zijn best.

De flexibiliteit in heel het werkveld was indrukwekkend. Iedereen moest plots buiten zijn eigen systeem denken en dééd dat ook.

Samenspel overheid en werkveld

In de zomer doen we verder. Hoe kunnen we mensen terug uit hun kot krijgen? Hoe kunnen speelpleinen, sportkampen, sportweken, fietscursussen of festivals corona-proof verlopen? Als de sporthallen terug open gaan, wat doen we dan met de douches voor daklozen? We doen voorlopig ook verder met ‘Brussels helps’, de vrijwilligerswerking en de nieuwsbrief. Stel dat de epidemie in oktober opflakkert, dan willen we klaar staan. Maar ook nadien. De corona-pandemie leidde tot acute problemen, maar wat is er nodig op de langere termijn? Wat leren we uit de ervaringen met ‘Brussel helps’? Welke interessante elementen willen we verder zetten? Wat onthouden we uit onze belrondes en contacten met het werkveld? Hoe hebben vrijwilligers en medewerkers de voorbije maanden ervaren? Hoe kunnen we het vrijwilligerswerk blijven ondersteunen, zonder reguliere arbeid uit de markt te duwen? Over al die vragen willen we overleggen met het werkveld. Wat we zeker onthouden is dat de combinatie van operationele kracht en beleidskracht voor de VGC een sterkte is. En dat netwerking essentieel is. Door elkaar te kennen groeit het vertrouwen en weet je op wie je waarvoor een beroep kan doen.

Wat we zeker onthouden is dat de combinatie van operationele kracht en beleidskracht voor de VGC een sterkte is. En dat netwerking essentieel is.

Ik denk dat we met alle collega’s van cultuur, welzijn en communicatie best fier mogen zijn over wat we tijdens de crisis gerealiseerd hebben. Ik zit hier als woordvoerder, maar die ploeg van 400 medewerkers is zo belangrijk! Dat geldt overigens voor heel het werkveld. Iedereen die hier aan meegewerkt heeft, verdient een pluim.”